Ήταν Κυριακή, βράδυ δεύτερης καραντίνας και μετά από μεγάλο μουσικό αφιέρωμα σε Μίκη Θεοδωράκη, που ξεκίνησε το ίδιο πρωί ως φόντο εν ώρα εργασίας, είπαμε να κρατήσουμε το αγωνιστικό μας πνεύμα και να δούμε ένα ντοκιμαντέρ*. Αφορούσε τα γεγονότα που προηγήθηκαν και ακολούθησαν τη νύχτα της 17ης Νοέμβρη.
Αυτό το ντοκιμαντέρ καθώς και μία συζήτηση που απασχολούσε εκείνο το βράδυ φοιτητές που σπουδάζουν σήμερα στον ίδιο χώρο όπου κάποιοι αγωνίστηκαν για να απολαμβάνουμε ελεύθερη παιδεία (έστω και σε ένα βαθμό), κέντρισε το ενδιαφέρον μου για να γράψω μερικές σκέψεις. Δεν θα γράψω όμως ένα χρονικό αφιέρωμα όπως συνηθίζεται, αλλά για κάτι που είδα να αναφέρεται στην προαναφερθείσα συζήτηση, ότι στην εξέγερση του 1973 δεν υπήρχε πολιτικό κίνητρο και ότι της το προσάψανε εκ των υστέρων κάποιοι για να την εκμεταλλευτούν ως κτήμα τους.
Άραγε μία εξέγερση που ζητά την πτώση ενός καθεστώτος γίνεται να είναι ‘απολιτικ’; Είναι λογικό να μην γίνεται πολιτική συζήτηση στα σημερινά πανεπιστήμια;
Φαντάζομαι ότι στην σκέψη πολλών σήμερα υπάρχει σύγχυση στο τι σημαίνει πολιτική, πολιτικός λόγος κ.α. Άλλα αυτό δεν χρειάζεται να το αναλύσω εκτενώς εδώ (ίσως σε ένα άλλο κείμενο). Δυστυχώς όμως, απαντώντας στην πρώτη ερώτηση, δεν είναι εφικτό να υπάρξει μαζικός ξεσηκωμός και αγώνας χωρίς να υπάρχει πολιτικό αλλά και ιδεολογικό υπόβαθρο. Γι’αυτό και δεν ξεσηκώθηκαν όλοι οι φοιτητές, μπορεί κάποιοι εξ αυτών να μη διαφωνούσαν καν με το καθεστώς της δικτατορίας. Αυτοί που οργάνωσαν όμως το φοιτητικό κίνημα ήταν άτομα που διέθεταν ιδεολογίες αντίθετες του συστήματος και άνηκαν επί το πλείστον σε νεολαίες αριστερών οργανώσεων και κομμάτων και για το λόγο αυτό πολλοί φυλακίστηκαν και βασανίστηκαν πριν ακόμα εξεγερθούν. Το γεγονός αυτό κάνει το φοιτητικό κίνημα της εποχής βαμμένο ιδεολογικά και όχι ‘ουδέτερο’.
Οι φοιτητές που κατέλαβαν τον χώρο του Πολυτεχνείου τότε δεν είχαν αιτήματα που αφορούσαν μεμονωμένα τις σχολές τους, είχαν στόχο την ανατροπή ενός ολόκληρου συστήματος. Η συνεργασία με τα εργατικά σωματεία στον αγώνα αποδεικνύει ότι δεν ισχύει 'το πανεπιστήμιο για το πανεπιστήμιο'. Σημασία δεν έχει μόνο το μάθημα και το πτυχίο, αλλά και η κοινωνία στην οποία άνηκαν ως φοιτητές και στην οποία θα εντάσσονταν μετά το πέρας των σπουδών τους ώς εργαζόμενοι. Το πανεπιστήμιο ούτε τότε ούτε τώρα γίνεται να αποκόπτεται από τα γεγονότα της επικαιρότητας και την πολιτική που εξουσιάζει την κάθε περίοδο.
Άρα πως γίνεται σήμερα να λέμε ότι δεν πρέπει στις συζητήσεις μας να θίγονται ζητήματα που αφορούν συνολικά την εγχώρια και εξωτερική πολιτική με το πρόσχημα ότι δεν είναι κάτι που επηρεάζει άμεσα την φοίτηση μας; Από που εξαρτάται η χρηματοδότηση, η εκπαιδευτική διαδικασία, ο διορισμός των καθηγητών, το περιεχόμενο των σπουδων ή οι παροχές προς τους φοιτητές αν όχι από την πολιτική της εκάστοτε κυβέρνησης;
Οι φοιτητές το 1973 δεν ζήτησαν ποτέ χαρτόνια για μακέτες, πλακέτες για κυκλώματα, αντιδραστήρια για πειράματα και γραφική ύλη για τις σπουδες τους. Ζήτησαν ένα σύστημα που να μην χρειάζεται να τα ζητάνε όλα αυτα αλλά να είναι αυτονόητες παροχές. Ζήτησαν ελευθερία και λαοκρατία και αν αυτό δεν είναι πολιτική ή ιδεολογία τότε τι είναι;
_Κατερίνα
*Ντοκιμαντέρ: Η αληθινή 17 Νοέμβρη 1973 Πολυτεχνείο - Ρεπορτάζ χωρίς σύνορα
Commentaires